Во период од јуни до септември 2017 година, Мрежата на Југоисточна Европа за професионализација на медиумите (СЕЕНПМ) и Македонскиот институт за медиуми (МИМ) ќе поддржат новинари од регионот преку организирање тренинг за известување во кризни ситуации и продукција на истражувачки приказни. Во рамки на програмата ќе биде доделена поединечна финансиска поддршка за продукција на приказни на теми поврзани со кризни ситуации. Во контекст на проектот, кризна ситуација подразбира контроверзии и/или жестоки несогласувања помеѓу важни општествени актери, каде првенствено се мисли на владејачките политички структури, како еден од главните субјекти во новинарските приказни. Во таа насока, целта е да се потенцира важноста и одговорноста на медиумите како еден од клучните фактори за демократска јавна дебата кои може да влијаат на исходот на кризите. Примери за кризни ситуации се протести на граѓани, политичка криза, големи корупциски скандали и сл. Како кризни ситуации може да се набљудуваат оние кои ги генерираат владејачките структури или пак опозицијата. Исто така, предмет на анализа може да бидат меѓународни прашања ставени во национален контекст, како што се бегалската криза, тероризмот или природните катастрофи, а кои се проследени со одредени контроверзии во кои властите играат важна улога. СЕЕНПМ и МИМ ги покануваат сите заинтересирани новинари да се пријават за програмата „Известување во кризни ситуации“ Кој може да аплицира? За учество во програмата „Известување за кризни ситуации“ може да се пријават новинари од Босна и Херцеговина, Србија, Црна Гора, Косово, Албанија и Македонија. Програма за поддршка: Поединечна поддршка се доделува за продукција на приказна чија цел е да ги разобличи дезинформациите во одредена кризна ситуација и да ги прекине таквите трендови, поттикнувајќи ја потребата за веродостојно и ангажирано новинарство во едно демократско опкружување. Во фокусот на програмата се неистражените или недоволно истражените теми. Преку програмата е планирано да се поддржи продукција на вкупно 18 приказни (18 новинари од шест земји). Формат на истражувачките трудови: Основeн текст на истражувачката приказна придружен со фото и/или видео содржина, или пак визуелизирани податоци, со што приказните би биле прилагодливи за објавување на различни платформи. Рокови за реализација на истражувачките приказни: Прв нацрт - 13 август 2017 година; Втор нацрт - 31 август 2017 година; Краен рок за објавување - 15 септември 2017 година; Приказните ќе бидат објавени во медиумите каде што работат новинарите учесници во програмата, како и во други медиуми во шесте земји. Обврски на учесниците на програмата: Обука: 6 - 8 јуни 2017 година, Албански институт за медиуми, Тирана. Избраните апликанти се обврзани да присуствуваат на обуката која ќе се одржи од 6 до 8 јуни 2017 во Тирана. За време на обуката ќе биде договорена детална методологија и динамика на работа за секој поединачен истражувачки проект и ќе биде поставена процедурата за работа. Обуката ќе се одвива на англиски јазик. Соработка со уредничкиот тим (12 јуни – 12 септември). Авторите се обврзани да соработуваат со уредничкиот тим на програмата. Минимум соработка подразбира три консултации во различни фази на истражувачкиот процес. Приказната ќе се објави откако уредничкиот тим и авторот ќе постигнат согласност за крајната верзија. Уредничкиот тим ќе им биде на располагање на авторите за време на програмата. Текстовите ќе бидат напишани на мајчиниот јазик на новинарот. Рок и начин на пријавување. Заинтересираните новинари најдоцна до 8 мај 2017 година треба да испратат: Кратка биографија/CV(задолжително да се наведат курсевите и обуките на кои кандидатите учествувале, а се однесуваат на истражувачко новинарство) Апликација во која треба да се наведе: Предлог тема (макс. 200 зборови) која ќе биде предмет на истражување – проблем, прашање на кое истражувањето треба да даде одговор и зошто е темата релевантна (Фокус на проектот се неистражените или недоволно истражените теми); Краток опис на методологијата - податоците што ќе се истражуваат, лица кои ќе бидат интервјуирани, извори кои ќе бидат консултирани итн.(макс. 200 зборови); Опис на форматот во кој ќе се продуцира приказната (текст, фото, видео, визуелизација на податоците); Доколку постои можност за дополнително објавување/емитување на приказната, да се наведат медиумите; Апликациите треба да се испратат преку е-пошта на: mim@mim.org.mk , со назнака: „Аликација за програмата - Известување за кризни ситуации“. Пријавените кандидати ќе бидат известени за нивиот статус најдоцна до 12 мај 2017 година. Повикот на Албански јазик е достапен тука (Shqip).

Медиумската и информациската писменост претставуваат животни вештини кои треба да ги совладаат сите граѓани, како активни чинители во едно демократско општество. Засега, државите и останатите релевантни актери во оваа сфера немаат ниту доволно разбирање за концептот на медиумската писменост и за нејзиното значење во општеството, ниту доволно волја за нејзино спроведување. Поради тоа, за развој на медиумската и информациската писменост потребен е еден сеопфатен приод и вклучување на сите засегнати страни на национално, регионално и европско ниво. Ова се некои од заклучоците на регионалната конференцијата „Медиумската писменост и образовните потреби на новинарите и на публиката“, што се одржа на 28 и 29 март во Скопје во организација на Македонскиот институт за медиуми. Конференцијата се организираше во рамки на регионалниот проект „Партнерство за развој на медиумите во Југоисточна Европа“, кој го спроведува Центарот за независно новинарство од Романија во соработка со осум медиумски организации од Албанија, Босна и Херцеговина, Србија, Црна Гора, Македонија и Бугарија, а со поддршка од Европската Унија. На конференцијата учествуваа педесетина експерти од медиумската сфера, академијата, граѓанскиот сектор, претставници на институции и на меѓународни организации од земјите на Југоисточна Европа и од Турција.   Учесниците имаа прилика да дискутираат за наодите и препораките од споредбениот извештај за медиумската писменост и образовните потреби на новинарите и на публиката во Албанија, Босна и Херцеговина, Македонија, Србија и Црна Гора. Притоа, се разговараше за моделите на новинарското образование и за состојбата со медиумската писменост на публиката, како и за нивното значење за слободата на изразување и слободата на медиумите. Дискутантите заклучија дека државите треба да овозможат неопходна поддршка за вклучување на програмите за медиумска и информациска писменост во образовниот процес од најрана возраст и да придонесат кон поголема промоција на медиумската едукација на граѓаните. Во тој процес, граѓанските организации треба да бидат активен партнер преку развивање на иновативни проекти и кампањи за подигање на свеста на граѓаните за важноста на медиумската писменост во насока на унапредување на демократските вредности. Заклучокот беше дека во речиси сите земји од регионот е неопходно унапредување и модернизирање на програмите за новинарско образование, преку поголема соработка со медиумската индустрија и професионалните здруженија, со цел на студентите да им се овозможи учење преку пракса и стекнување на основно искуство во новинарската професија. Фото-галеријата од настанот е достапна тука  

Миомир Серафиновиќ и Снежана Лупевска-Созен го освоија првото место на годинешниот конкурс на МИМ за новинарската награда „Никола Младенов“ за најдобра истражувачка сторија. Победничката сторија, објавена во емисијата „КОД“ на ТВ Телма, ги истражува околностите за мистериозната смрт на Коста Крпач, сведок на Специјалното обвинителство и едно од аболицираните лица од страна на претседателот. Сторијата обелодени детали и моменти поврзани со трагичниот настан кои подоцна се потврдија во истрагата која сè уште трае, иако Јавното обвинителство процени дека станува збор за самоубиство. Втората награда ја доби Зоран Јованоски за видео-сторијата „Пеплиште на смртта“, објавена во емисијата „360 степени“ на ТВ Алсат-М. Сторијата ги открива застрашувачките последици по здравјето на луѓето и на животната средина предизвикани од работењето на термоцентралата Осломеј, во време кога државата најавува дека ќе го продолжи нејзиниот животен век. Ирена Мулачка, новинарка во неделникот „Фокус“ е третонаградена на конкурсот за серијалот текстови кои обелоденуваат застрашувачки податоци за смртта на 80 новороденчиња на скопската Клиника за гинекологија за само шест месеци. Годинава жири-комисија одлучи да им додели пофалници за истакнат новинарски ангажман на новинарите Владо Апостолов за сториите „Дамки врз тендерот за чистење на Владата“, „Како жолтата зграда прерасна во неокласичен дворец“, „Гласачи живеат во Свети Николе, ама на скопски адреси“ и  серијалот истражувања за „Имотот на Владимир Здравев“, објавени на интернет-порталот „Призма“, како и на Стојанка Митреска за сторијата „Печуркарата во Свети Николе мувлоса предвреме“, исто така, објавена на интернет-порталот „Призма“. Оваа година, МИМ по 16-ти пат ја додели наградата за најдобра истражувачка сторија на годината, како дел од заложбите за унапредување на професионалното новинарство и на демократските вредности во земјава. Деталниот извештај на комисијата која ги разгледуваше пријавените стории е достапен во прилог. Линковите од наградените стории се прикачени во продолжение: Сторија за мистериозната смрт на Коста Крпач Пеплиште на смртта Серијал текстови за скандалот на скопската Клиника за гинекологија каде само за шест месеци починаа повеќе од 80 новороденчиња  Фото-галеријата од доделувањето може да ја погледнете тука. Извештај на жири-комисијата79.52 KB

Медиумската писменост на публиката и образовните потреби на новинарите беа во фокусот на стручната расправа и дводневната работилница што ги организираше Македонскиот институт за медиуми, во соработка со Центарот за независно новинарство од Романија, како дел од регионалниот проект „Партнерство на Југоисточна Европа за развој на медиумите“, кој е финансиран од Европската Комисија. Перспективите и предизвиците во однос на воведувањето на концептот на медиумска писменост во македонското општество, како и улогата на новинарско образование во афирмирање на професионализмот во новинарската професија, беа тема на стручната расправа на која учествуваа претставници на факултети по новинарство, средни училишта, регулаторното тело, медиуми и граѓански организации кои делуваат во областа на медиумската писменост. На настанот беа претставени наодите и препораките од „Истражувањето за образовните потреби на новинарите и медиумската писменост на публиката во Македонија“, што го реализираше истражувачкиот тим на МИМ. Во однос на медиумската писменост на публиката, учесниците се согласија дека, покрај ангажманот на граѓанските организации, потребно е поактивно вклучување и на надлежните државни институции, како од апсект на воведување на медиумската писменост во образованието уште од најмала возраст, така и од аспект на едуцирање на повозрасната публика, преку кампањи од јавен интерес. Запоставувањето на професионалните стандарди во новинарството и повеќегодишната криза во медиумска сфера негативно се одразуваат врз младите новинари и студенти кои допрва треба професионално да се надградуваат. Во таа насока, дискутантите истакнаа дека е неопходен поголем ангажман на факултетите по новинарство за подобро да ги подготват идните новинари за работа во редакциите. Според дел од учесниците, факултетите треба да обезбедат ефективен баланс помеѓу теоријата и практичните вештини, да ја зајакнат соработката со медиумите во насока на обезбедување практична работа за студентите, да ги ревидираат наставните програми со вклучување на локални примери од секојдневието и да образуваат новинари кои ќе работат етички, професионално и во интерес на јавноста. Пред стручната расправа, беше организирана и дводневната работилница за улогата на медиумска писменост за поактивно вклучување на граѓаните во демократските процеси, која ја водеа Кристина Лупу и Јоана Авадани од Центарот за независно новинарство од Романија, како и Зоран Бојаровски, долгогодишен новинар и уредник во македонските медиуми. Учесниците се запознаа со концептот на медиумската писменост и неговото практикување во светски рамки, наспроти локалните перспективи, а дискутираа и за улогата на различните институционални и вонинституционални актери за унапредување на медиумската писменост. Тие развиваа идеи за кампањи за застапување на концептот на медиумска писменост и неговото значење за едно демократско општество. Извештајот од „Истражувањето за образовните потреби на новинарите и медиумската писменост на публиката во Македонија“ е достапен во продолжение:   Истражување за образовните потреби на новинарите и за медиумската писменост922.43 KB

Медиумскиот бизнис и новинарството и улогата на државните институции во заштитата на медиумскиот интегритет, беа главните теми на Форумот „Интегритетот на медиумите и финансирањето - регионални искуства и домашни перспективи“ што го организираше Македонскиот институт за медиуми во рамки на регионалниот проект „Медиумска опсерваторија на Југоисточна Европа“.

Македонскиот институт за медиуми, во партнерство со Центарот за истражувачко новинарство – СКУП Македонија, започнуваат со објавување на серијал новинарски стории на теми кои третираат суштински проблеми на граѓаните, од областа на социјална и здравствена заштита, дискриминација, заштита на животна средина, миграции итн. Сториите ги подготвува тим на искусни новинари, во соработка со граѓански организации, кои располагаат со искуство и експертиза за конкретните општествени проблеми. Новинарските стории се изработуваат во рамки на проектот „Известување за граѓанското општество и неговото влијание брз промените во општеството“, што го спроведуваат МИМ и СКУП со поддршка на програмата ЦИВИКА мобилитас. Во продолжение може да ја проследите првата видео-сторија на тема: Лица со хендикеп – сложувалка што недостасува Родители жртвуваат кариера и даваат откази од работа само за да останат дома со своето хендикепирано дете. Зошто децата со хендикеп немаат соодветни услови за образование? Зошто не може да се спречи сегрегацијата при вработување на хендикепираните и како да престанат да се кршат нивните работнички права? Какви бариери им поставува државата? 10 до 15 отсто од граѓаните имаат некаков хендикеп, а нема кој да им излезе во пресрет. Исплашени, посрамотени и исклучени од општеството многумина од нив цел живот го минуваат затворени. Оваа видео сторија прикажува неколку животни приказни на лица со хендикеп кои го надминале тоа и недостатокот го претвориле во предност. Соговорниците потврдија дека тие се навистина сложувалката која недостасува.    Сторијата со превод на албански јазик е достапна тука.

При злоупотребата на буџетски средства од страна на институциите, граѓаните вообичаено немаат јасна претстава дека станува збор за енормни суми и дека тоа се, пред се, јавни пари. Затоа новинарите истражувачи треба да најдат алтернативни, понекогаш и визуелни начини како да им ги доближат тие информации на граѓаните. Дополнително, новинарите треба да вложат доволно енергија и да посветат повеќе внимание за да ги убедат граѓаните да учествуваат со нивни лични сведоштва во истражувачките приказни. Ова беа некои од поентите што новинарите Мери Јордановска од Истражувачката мрежа БИРН и Влатко Стојановски од неделникот Фокус ги истакнаа на дебатата „Истражувачко новинарство – за да се дознае вистината“, во организација на Македонскиот институт за медиуми и Центарот за истражувачко новинарство СКУП. Настанот е дел од четиригодишниот регионален проект „Медиумска опсерваторија на Југоисточна Европа“, во кој МИМ учествува како национален партнер. Проектот е финансиски поддржан од Европската Унија. Новинарите истражувачи зборуваа за предизвиците и проблемите со кои се соочуваат при пишување на истражувачките стории, но порачаа дека  треба да се биде упорен во трката со времето, истраен во деталното проверување на информациите и непоколеблив пред притисоците. Новинарот Горан Лефков од СКУП ги охрабри колегите новинари што почесто да го користат Законот за пристап до информации од јавен карактер, но и секогаш да се обидат да ги потврдуваат информациите од повеќе извори. „Истражувачкото новинарство е немоќно доколку институциите, политиката и граѓаните се инертни, а медиумите не се меѓусебно солидарни,“ заклучи Зоран Иванов, долгогодишен новинар и уредник, според кого, јавноста се повеќе бара истражувачки стории, а во државава постојат само неколку „енклави“ како СКУП, БИРН и Фокус, кои го негуваат овој тип на новинарство.    Во рамки на настанот беа промовирани публикација, како и три кратки видеа на тема истражувачко новинарство.   

Центарот за истражувачко новинарство СКУП - Македонија, утре (среда, 19 октомври) организира дебата на тема „Истражувачко новинарство - за да се дознае вистината“, која ќе се одржи во просториите на ЕУ Инфо центарот, со почеток во 11:00 часот. Дебатата е дел од регионалниот проект „Медиумска опсерваторија на Југоисточна Европа“, чиј што национален партнер е МИМ. Проектот е финансиран од Европската Унија. Дневниот ред може да го погледнете тука.  

Обука за административно и финансиско водење на европски проекти, беше организирана од страна на МИМ за претставници од невладините организации кои се доботници на грантови во рамки на проектот #Реформедиа – Унапредување на соработката меѓу граѓанското општество, институциите и граѓаните за спроведување реформи во медумската сфера.