Во денешно време сме сведоци дека голем број медиуми буквално креираат вести како на лента, односно во постојаната трка да продуцираат што е можно повеќе вести заборавaат на најважното – човечките приказни.
Името Нусеир Јасин веројатно ништо не ви значи, но ако имате профил на Фејсбук, Инстаграм или на ТикТок, тогаш сигурно сте „налетале“ на барем едно видео што тој го продуцирал. И речиси сум сигурен дека сте го изгледале докрај!
Јасин креираше медиумска империја поголема од онаа на многу етаблирани медиуми за само неколку години и тоа главно користејќи ја моќта на социјалните мрежи. Како? Со многу труд и голема доза креативност. Но, прво накусо, како едно „обично момче“ успеа да изгради империја што им пркоси на медиумските гиганти?
Јасин е роден во 1992 година во Араба, Израел. Тој се опишува себеси како „палестински Израелец“. Овој микс на култури секако не е доволен рецепт за успех, но неговата идеја и мотив секако се.
Во 2016 година ја креираше фејсбук-страницата Nas Daily со идеја во наредните 1.000 дена да креира секој ден по едно видео од една минута. Тој вели дека по приближно 200 емитувани видеа, сакал да се откаже поради слабата гледаност, но не го сторил тоа и продолжил.
https://www.facebook.com/nasdaily
Некаде по приближно 600 прикажани видеа, алгоритмите на Фејсбук се менуваат во негова полза, односно во тоа време оваа социјална мрежа фаворизира видеа токму какви што изработувал Јасин. За кусо време неговите видеа стигнуваат до милионска публика.
По „само“ 1.000 дена и исто толку објавени видеа, Nas Daily само на Фејсбук доби речиси 12 милиони следбеници, бројка со која уште тогаш го надмина медиумскиот гигант „Гардијан“ и се доближи до бројот на следбеници што го имаше тогаш „Њујорк тајмс“.
Денес, и овој гигант ја „јаде прашината“ од Nas Daily, кој веќе има повеќе од 40 милиони следбеници на сите платформи. Во меѓувреме креираше Академија со 100 вработени и собра повеќе од 23 милиони долари во инвестиции. Импресивно, нели.
Што можат медиумите да извлечат од приказната?
Прво, Јасин не е професионален новинар туку влогер, но она што го работи сериозно ја „здрма“ целата медиумска индустрија. Зошто? Затоа што покажа дека публиката сака приказни во чиј фокус се луѓето, а неговите приказни во 90 отсто од случаите се токму за луѓето и за нивните проблеми.
Во речиси сите негови приказни има новинарски елементи, бројки, статистики, проблеми, конфликти, но главен е човекот. Преку луѓето се презентираат проблемите или предизвиците на едно општество, нешто што секако е работа на новинарите.
Но, за жал, човекот како да побегна од голем дел од новинарските приказни во многу медиуми во регионот. Во денешно време сме сведоци дека има медиуми што буквално прават вести како на лента, односно во таа постојана трка да продуцираат што е можно повеќе приказни забораваат на најважното – човечките приказни.
Значи, работат на приказни наменети да бидат прочитани, чуени или видени од луѓе, но без фокус на човечките приказни. Би рекол дека на некој начин објавуваат претежно дехуманизирани приказни.
Друг проблем е што голем дел од текстовите (веб, печат, телевизија) се обременети со тешки наслови, голем број статистички податоци (потребни и непотребни), предолги изјави, текстови чија должина не е соодветна со важноста на темата и слично.
И сето ова се надоврзува со друг проблем, сè почестото избегнување вести, посебно од помладите генерации.
Зошто дел од младите избегнуваат вести?
Ројтерс секоја година го прави едно од најопсежните истражувања во однос на навиките на публиката и трендовите во новинарството. Од пред некоја година ги анализира навиките на помладата публика, а тоа беше случајот и со последниот извештај од 2022 година кога ја анкетирале младата публика низ неколку региони во светот за тоа колку и како следат медиуми.
Податоците покажуваат дека младите на возраст од 19 до 24 години во 39 отсто од случаите вестите ги следат преку социјалните медиуми, а нешто помал е процентот на оние што вестите ги следат на веб или преку специјализирани апликации – 34 отсто. Втората бројка речиси секоја година опаѓа на сметка на првата.
https://reutersinstitute.politics.ox.ac.uk/digital-news-report/2022/young-audiences-news-media
Но, она што е пострашно е дека голем дел од младите губат интерес за медиуми.
Дури 42 отсто од младите на возраст од 25 до 34 години рекле дека избегнуваат вести. За споредба, 36 отсто од оние повозрасни од 35 години рекле дека избегнуваат вести.
Зошто се случува ова? Најчесто, помладата публика (под 35 години) вели дека вестите имаат негативен ефект врз нивното расположение (34 отсто) и, од неодамна, дека има премногу вести за теми како политика или коронавирус (39 отсто).
Институтот на Ројтерс заклучува дека „дел од младите ги привлекува неформалниот, забавен стил на визуелните медиуми (и особено онлајн видеата) – опишувајќи го стилот како поперсонализиран и поразновиден од оној на Телевизијата“, а овие медиуми ги сметаат како подобри ресурси кога има настани што брзо се менуваат, како што е конфликтот Русија-Украина.
Институтот Ројтерс надополнува дека според дел од младите, овие визуелни медиуми се места каде што има приказни за широки интереси, од поп-култура, патувања, здравје и друго.
Стил на пишување
За да се амортизира барем мал дел од проблемот и да се придобие барем мал дел од онаа публика што избегнува вести, потребно е да ја промениме стратегијата, во планирањето, во избирањето на темите, но и во пишувањето. Еве неколку практични сугестии со кои можете да се обидете.
Приказни има и надвор од политиката
Случувањата на политичката сцена се важни, но дали секоја изјава и секое соопштение од партиите заслужуваат да бидат пренесени од медиумите? Секако дека не. Обидете се на публиката да ѝ понудите приказни (не само вести) за различни теми – култура, спорт, екологија, забава…
Фокус на човекот
Дури и кога се обидувате да раскажете приказна за некој мост или, пак, за некој музички инструмент, раскажете го преку некој човек. Секогаш најдете човек што ќе биде во фокусот на приказната. Преку него раскажете ја вашата приказна или презентирајте го конкретниот проблем. На тој начин ќе ѝ дадете душа на вашата новинарска приказна.
Скратете ги изјавите
Фото: freepik.comИзјавите се оние што даваат живот на еден текст или на некое видео, но дали мора тие да бидат пренесени целосно или може да се скратат за да се добие на динамика? Секако дека може. Ако е пишана, секоја изјава може да се скрати и дел од неа, посебно ако не е јасна, да се парафразира.
Погледнете го стилот на поголемите светски агенции и обидете се да „украдете“ или да го копирате стилот. Оние што работат на видеоприказни неретко имаат проблем „што да исечат“ односно што да исфрлат од изјавата мислејќи дека „сѐ е важно и сѐ мора да оди“. Не мора и сѐ може да се скрати. Финалниот производ ќе биде почитлив, погледлив и подинамичен.
Визуализирајте ги бројките
Еден од најголемите непотребни товари на секоја приказна, без разлика дали е во видеоформат или во пишана форма, се бројките. Публиката се губи ако ја „бомбардирате“ со бројки и може да се откаже од читање или гледање на вашата анализа. Секако дека добрите анализи мора да се потпираат на бројки и тоа е јасно, но дали секоја бројка мора да биде напишана или кажана од репортерот? Секако дека не.
Обидете се да ги визуализирате бројките во добра инфографика и да ги одвоите јасно од текстот, кој е костурот на приказната. Погледнете го примерот на VisualCapitalist за трошоците од енергетската криза или, пак, за држави со најголем ризик од поплави и ќе ви стане јасно колку податоците праќаат појасна слика за тоа што авторот сака да каже доколку се визуализирани.
Добрата инфографика може да се приспособи и да се објави на сите платформи и да служи како јадица со која ќе ја привлечете публиката да го прочита текстот или да го види видеото што сте го направиле.
Приказни за повеќе платформи
Фактот дека младите не сакаат „тешки“ теми и приказни, не треба да значи дека не треба да ги правите. Фактот дека сакаат да гледаат повеќе кратки видеа, не значи дека не треба да пишувате подолга анализа или да креирате подолго видео.
Држете се до она што добро го работите, но размислувајте како една иста приказна да ја креирате за повеќе платформи.
Да речеме дека имате долга истражувачка приказна за која сте потрошиле три месеци, од истражување до објавување. Сигурно не сакате да ја прочитаат само оние 1.000 до 2.000 луѓе (произволно дадени бројки) што сакаат ваков тип приказни.
Обидете се од таа приказна да креирате едно или повеќе видеа. Може да креирате видео во вид на објаснување (експлејнер) што ќе даде малку поширок контекст на проблемот и стилот ќе биде поопуштен. Може да се креира видео во стилот на „пет работи што треба да ги знаете за…“ и на тој начин да привлечете малку помлада публика.
Може да креирате и приказна во сегменти за Инстаграм или, пак, да ја раскажете низ неколку картички (слајдови) на оваа мрежа. На сите овие начини ќе дојдете до нова публика и до потенцијално нови читатели за „главната“ приказна, но во секој случај ќе ѝ овозможите на вашата приказна да дојде до што е можно повеќе луѓе.
Автор: Александар Манасиев
Текстот е подготвен во рамки на проектот „Fostering Improved Media Standards”, што го координира Мрежата за професионализација на медиумите во Југоисточна Европа (СЕЕНПМ), чија што членка е МИМ. Проектот е поддржан од „National Endowment for Democracy“ (НЕД).
